ਜੰਡ

*ਜੰਡ*


ਜੰਡ ਦੇ ਰੁਖ ਦੀ ਪੂਜਾ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਹੁੰਦੀ ਆ ਰਹੀ ਹੈ ਇਸਦਾ ਜਿਕਰ ਰਮਾਇਣ ਤੇ ਮਹਾਂਭਾਰਤ ਵਿਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। 1730 'ਚ ਜੋਧਪੁਰ ਦਾ ਰਾਜਾ ਜੰਡ ਦੇ ਰੁੱਖ ਕਟਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਪਰ ਬਿਸ਼ਨੋਈ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਤੇ ਉਸਦੇ  363 ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਾਨ ਦੇਣੀ ਪਈ ਪਰ ਰੁੱਖ ਨਾ ਵਢਣ ਦਿਤੇ। ਪੀਲੂ ਸ਼ਾਹ ਦੀ ਰਚਨਾ ਵਿਚ ਜੰਡ ਦਾ ਵੇਰਵਾ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿਚ ਦੁਸਹਿਰੇ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਜੰਡ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਰਾਵਣ ਨੂੰ ਸਾੜਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜੰਡ ਦੀ ਲੱਕੜ ਜਾਂ ਪੱਤੇ ਘਰ ਲਿਆਉਣ ਨੂੰ ਚੰਗਾ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।


*ਵਹਿਮਾਂ ਭਰਮਾਂ ਦੇ ਚੱਕਰ ਵਿੱਚ ਜੰਡ ਨੂੰ ਵੱਢਣਾ*

ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਕਈ ਜਗ੍ਹਾ ਬਰਾਤ ਚੜਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਲਾੜੇ ਕੋਲੋਂ ਕਿਰਪਾਨ ਨਾਲ ਜੰਡ ਵਢਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਕਾਰਨ ਮਿਰਜੇ ਤੇ ਸਾਹਿਬਾਂ ਦੀ ਜੰਡ ਹੇਠ ਹੋਈ ਮੌਤ ਨੂੰ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਲੋਕ ਜੰਡ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਦੇ ਰਸਤੇ ਵਿਚ ਰੁਕਾਵਟ ਸਮਝਦੇ ਹਨ। ਲੋਕ ਇਹ ਵੀ ਸਮਝਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜੰਡ ਮਾਵਾਂ ਦੇ ਪੁੱਤ, ਭੈਣਾਂ ਦੇ ਭਰਾ ਅਤੇ ਸੁਹਾਗਣਾਂ ਦੇ ਸੁਹਾਗ ਉਜਾੜਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਡਾਕੂਆਂ ਵਲੋਂ ਰਾਹਾਂ ਵਿਚ ਡੋਲੀਆਂ ਲੁੱਟੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਨ ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਲਾੜਾ ਹੱਥ ਵਿਚ ਤਲਵਾਰ ਲੈ ਕਿ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਜੰਡ ਦੀ ਲਕੜ ਮਜਬੂਤ ਗਿਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤੇ ਤਲਵਾਰ ਜੰਡ ਤੇ ਮਾਰ ਕੇ ਪਰਖੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਤਾਂ ਕਿ ਲੋੜ ਪੈਣ ਤੇ ਤਲਵਾਰ ਧੋਖਾ ਨਾ ਦੇ ਦੇਵੇ। ਪਰ ਅਜੇ ਵੀ ਕੁਝ ਥਾਵਾਂ ਤੇ ਲੋਕ ਜੰਡ ਨੂੰ ਵਹਿਮਾਂ ਭਰਮਾਂ ਦੇ ਚੱਕਰ ਵਿੱਚ
ਵਢਦੇ ਹਨ।
ਪੰਜਾਬ ਤੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਿਚ ਮੁੰਡਾ ਜੰਮਣ ਜਾਂ ਵਿਆਹ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਵਿਚ ਜੰਡ ਦੇ ਰੁਖ ਨੂੰ ਲੱਖਾਂ ਲੀਟਰ ਦੁੱਧ, ਲਸੀ, ਤੇਲ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਰੁੱਖ ਸੁੱਕ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਅੱਜ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਫਿਰ ਪੰਜਾਬ ਅੰਦਰ ਜੰਡ ਦੇ ਰੁੱਖ ਲਾਉਣ ਦੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਰੁੱਖ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਦੀ ਘੱਟ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਲੱਗ ਵੀ ਜਲਦੀ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਚਲੋ ਵਹਿਮਾਂ ਭਰਮਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ, ਇਸ ਸਾਉਣ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਜੰਡ ਦੇ ਰੁੱਖ ਲਾਈਏ ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਹਰਾ ਭਰਾ ਬਣਾਈਏ।